بروزرسانی: 15 آذر 1404
چه غذایی برای اسهال خوبه؟ پاسخ متخصصان
“آخ، باز اسهال گرفتم!” شاید این جمله برای خیلی هاتون آشنا باشه. منم تجربه های زیادی توی این موقعیت داشتم و می دونم چقدر این وضعیت اذیت کننده ست؛ یه جورایی وقتی معده تون رفیق بد می شه، انگار کل برنامه روزانه تون بهم میریزه! واقعیتش اینه که انتخاب غذایی درست تو دوران اسهال، یکی از کلیدهای مهم برای بهبود سریع تر و کاهش عوارضش هست. حالا ممکنه براتون سوال پیش بیاد: “پس چه غذایی برای اسهال خوبه؟” تو این مقاله می خوام بر اساس مطالعات روز و نظرات متخصصان تغذیه، یه راهنمای کاربردی برای شما عزیزان آماده کنم. یه خورده راحت و خودمونی با هم حرف می زنیم و در انتها امیدوارم دست پر بیرون برید.
اسهال یعنی چی و چرا باید مراقب تغذیه مون باشیم؟
اول از همه بذارید یه تعریف مختصر بدم: اسهال یعنی رفتن دستشویی به شکل مکرر و مدفوع آبکی. دلیل هاش متنوع اند؛ ممکنه عفونت باشه، حساسیت غذایی، استرس یا حتی مشکلات جدی تر گوارشی. تو این شرایط تعادل بدن به هم می خوره و مایعات بدن سریع تر از دست می رن. جالبه بدونید، طبق مقاله ای از مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI)، تغذیه صحیح یکی از عوامل اصلی کمک به التیام سیستم گوارش و جلوگیری از کم آبی بدن محسوب می شه. پس اصلاً نباید بی خیال تغذیه بشیم؛ هر چی بخوریم، مستقیم روی روند بهبودمون اثر داره.
خوراکی های ممنوعه در دوران اسهال
حالا که می دونیم تغذیه مهمه، بیاید اول با هم ببینیم چی نخوریم! اصلاً بدترین کاری که می تونید بکنید، خوراکی های پرچرب، تند، سرخ کردنی یا لبنیات سنگینه. چرا؟ چون این خوراکی ها باعث تحریک بیشتر روده ها و تشدید اسهال می شن. من خودم یه بار بعد یه غذای پرچرب آنقدر ناراحتی گرفتم که دو روز تو سرویس بهداشتی قیمه شدم! همچنین کافئین و نوشیدنی های گازدار، بسته به تحمل بدنتون، ممکنه باعث تشدید علایم بشن. متخصصان تغذیه به طور واضح توصیه می کنن تا حد امکان این خوراکی ها کنار گذاشته شن.
چه غذایی برای اسهال خوبه؟ توصیه های طلایی متخصصان
دیگه رسیدیم به بخش اصلی: چه غذایی بخوریم؟ متخصصان تأکید دارند که رژیم BRAT (مخفف Banana, Rice, Applesauce, Toast یا موز، برنج، پوره سیب، نان تست) جزو بهترین ها برای دوران اسهاله. چرا؟ چون این غذاها ملایم و قابل هضم اند و حرکات روده را آرام می کنند. مثلاً موز، نه تنها انرژی خوبی می ده بلکه پتاسیم مورد نیاز بدن رو هم جبران می کنه. برنج سفید هم بدون چربی و فیبر بالا باعث کاهش حجم مدفوع آبکی می شه. یه جمله معروف بین دکترها هست که می گه: “مواد غذایی نرم و ملایم، نجات دهنده ی شکم در اسهالن!” من بارها از این روش استفاده کردم و واقعاً تاثیرش رو دیدم؛ مخصوصاً وقتی می خواد آرامش به معده برگرده.
نوشیدنی های پیشنهادی برای جلوگیری از کم آبی
حتماً شنیدید که در اسهال بدن حجم زیادی آب و الکترولیت از دست می ده. به همین خاطر، نوشیدن مایعات اصلاً قابل چشم پوشی نیست. متخصصان توصیه می کنن بیشتر از آب ساده، محلول های آب و نمک خوراکی (ORS) مصرف کنیم. حتی در شرایطی که ORS در دسترس نیست، نوشیدن چای کم رنگ و کمی شیرین، آب سبزیجات رقیق و آب نارگیل هم می تونه کمک کننده باشه. من همیشه توی این شرایط یه لیوان دمنوش نعناع می خورم که هم آرامش بخش معده ست و هم هضم رو بهتر می کنه. یادتون باشه که از مصرف نوشیدنی های کافئین دار و الکلی کاملاً پرهیز کنید، چون باعث بدتر شدن اسهال می شن.
نقش پروبیوتیک ها در بهبود اسهال
یه سوال رایج اینه که “آیا خوردن ماست یا محصولات پروبیوتیک کمک می کنه؟” در جواب باید بگم بله! مطالعات زیادی مثل بررسی های انجام شده توسط سازمان جهانی بهداشت نشان می ده مصرف پروبیوتیک ها (مثل ماست پروبیوتیک یا کفیر) می تونه به تعادل باکتری های مفید روده کمک کنه، ولی همیشه باید مراقب باشید کدام نوع ماست مصرف می کنید. ماست های خیلی پرچرب یا شیرین شده می تونن اثر بدی داشته باشن. البته بهتره مصرف ماست های طبیعی و کم چرب به تدریج و نه در ابتدای بروز اسهال شروع بشه.
غذا خوردن در اسهال: چند نکته کارساز
خوردن به موقع و با حجم کم، بهتر از پرخوری و یکباره هست. چون معده و روده ها تو این حالت حساس و آسیب پذیرند. توصیه می کنم غذاها رو به قسمت های کوچک تقسیم کنید و آهسته غذا بخورید. همین طور سعی کنید شام سبک باشه و دیر شام نخورید. در کنار این ها، مصرف میوه های پخته یا آب پزشده (مثل سیب یا هویج پخته) هم توصیه شده. البته از خوراکی هایی که فیبر بالا دارن، تا بهبود کامل اجتناب کنید چون می تونن باعث تشدید اسهال بشن. یادتونه گفتم تجربه شخصی هم براتون تعریف کنم؟ یه بار آرزو کردم فقط یه غذای ساده بخورم ولی چون عجله داشتم یه سالاد پر فیبر خوردم و اسهالم چند برابر شد، پس درس گرفتم!
پیام پزشکان و متخصصان درباره تغذیه در دوران اسهال
یه نکته مهمی که پزشک ها مرتب بهش اشاره می کنن، حفظ آرامش و صبر در این دوره اس. دکتر ناهید همتی، متخصص تغذیه در تهران می گه: “انتخاب مواد غذایی ملایم و حفظ تعادل مایعات کمک می کنه روده ها زودتر به حالت طبیعی برگردن و از بروز کم آبی پیشگیری می شه.” خلاصه اینکه، باعث نگرانی زیاد نشید و مراحل درمان رو با دقت طی کنید. یادتون باشه اسهال گاهی نشونه بیماری های جدی تریه و اگر بیش از ۳ روز ادامه داشت یا همراه با تب بالا بود، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
خلاصه و سخن پایانی
مساله مهم اینه که تو دوران اسهال، تغذیه تون رو طوری تنظیم کنید که هم به بدن فرصت بازیابی بدید، هم درد و ناراحتی معده رو کاهش بدید. تو این مقاله با هم دانستیم که خوراکی هایی مثل موز، برنج، پوره سیب و نان تست بهترین گزینه های غذایی اند. همچنین نوشیدن محلول های ORS و مایعات ملایم از اهمیت بالایی برخورداره. ممنوعه ها رو یادمون رفت؟ غذاهای سنگین، پرچرب، تند و لبنیات پرچرب رو کاملاً کنار بگذاریم تا زودتر سلامتیمون رو بدست بیاریم. حالا که فهمیدید چی بخورید، می خوام یک سوال بپرسم: آیا شما هم تجربه ای از اسهال و تغذیه در این موقعیت دارید؟ برامون بنویسید! یادتون باشه، بدن ما دوست داره سریع به تعادل برگرده، فقط باید با تغذیه مناسب بهش کمک کنیم. سلامت باشید و همیشه خوش اشتها!
سوالات متداول (FAQs)
- 1. آیا خوردن موز واقعاً به درمان اسهال کمک می کند؟
- بله، موز سرشار از پتاسیم است که در جبران کم آبی بدن نقش دارد و فیبر محلول آن به تثبیت عملکرد روده کمک می کند.
- 2. آیا در دوران اسهال می توان ماست خورد؟
- مصرف ماست های پروبیوتیک و کم چرب به تدریج بعد از کاهش علائم مفید است، اما بهتر است در روزهای اول اسهال از ارایه ماست های پرچرب یا شیرین شده خودداری کرد.
- 3. چه مایعاتی برای اسهال بهتر است؟
- محلول های آب و نمک خوراکی (ORS)، آب معمولی، چای کمرنگ و آب نارگیل مایعات پیشنهادی هستند. از نوشیدنی های قندی، کافئین دار و گازدار خودداری کنید.
- 4. چه غذایی باعث تشدید اسهال می شود؟
- غذاهای چرب، تند، پر فیبر خام، لبنیات سنگین و نوشیدنی های الکلی و کافئین دار می توانند اسهال را تشدید کنند.
- 5. آیا اسهال همیشه نیاز به مراجعه به پزشک دارد؟
- اگر اسهال بیش از ۳ روز ادامه یافت یا همراه تب، درد شدید شکم، خونریزی یا استفراغ شدید باشد، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
جدول خلاصه تغذیه مناسب در دوران اسهال
| غذا یا نوشیدنی | مزایا | توصیه متخصصان |
|---|---|---|
| موز | جبران پتاسیم، هضم آسان، ضد التهاب | روزانه 1-2 عدد، پوره یا کامل |
| برنج سفید | کاهش آبکی بودن مدفوع، انرژی زا | پخته و ساده، بدون روغن |
| پوره سیب | حاوی پکتین، تسکین دهنده روده | به صورت پخته شده و بدون شکر اضافه |
| نان تست سفید | کاهش تحریک روده، انرژی سبک | به مقدار کم و بدون کره یا روغن |
| محلول ORS | جبران آب و الکترولیت های از دست رفته | بر اساس دستور مصرف نوشیده شود |
نگارش توسط کارشناس تغذیه اهل تهران | © 2024